1ـ جبران نقص
لبعض مـوالیه: عاتب فلانا و قل له: ان الله اذا اراد بعبـد خیــرا اذا عوتب قبل.(1)
امام على النقى (ع) به یکـى از دوستـانـش فـرمـــود:
فلانى را توبیخ کن و به او بگو: خداوند چون خیر بنده اى خواهد, هرگاه تـوبیخ شـود, بپذیـرد.(و در صـدد جبـران نقص خـود بـرآیـد). 

2ـ جایگاه اجابت دعا
ان لله بقـاعا یحب ان یـدعى فیها فیستجیب لمن دعاه و الحیـر منها.(2)
همانا براى خداوند بقعه هایى است که دوست دارد در آنها به درگاه او دعا شود و دعاى دعا کننده را به اجابت رسـانـد, و حـائر حسیـن (ع) یکى از آنهاست. 

3ـ خدا ترسى
مـن اتقـى الله یتقـى, و مـن اطـاع الله یطـاع , ومـن اطاع الخالق لم یبال
سخط المخلوقین. و مـن اسخط الخالق فلییقـن ان یحل به سخط المخلوقیـن.(3)
هر کـس از خدا بترسد, مردم از او بترسند, و هر که خدا را اطاعت کند, از او اطاعت کنند, و هر که مطیع آفریدگار باشد باکى از خشـم آفریدگان ندارد, وهر که خـالق را به خشـم آورد, بـایـد یقیـن کنـد که به خشـم مخلـوق دچـار مـى شــود. 

4ـ اطاعت خیر خواه
مـن جمع لک وده و رایه فاجمع له طـاعتک.(4)
هر که دوستـى ونظر نهایـى اش را براى تو همه جانبه گرداند, طاعتت رابراى او همه جانبه گردان. 

5ـ اوصاف پروردگار
ان الله لایوصف الا بما وصف به نفسه, وانى یوصف الذى تعجز الحواس ان تدرکه و الارهـام ان تنـاله و الخطـرات ان تحـده و الابصـار عن الاحـاطه به.
ناى فى قربه و قرب فـى نایه,کیف الکیف بغیران یقال: کیف, و این الاین بلا ان یقـال: ایـن, هـو, منقطع الکیفیه و الاینیه, الـواحـد الاحـد, جل جلاله و تقـدست اسماوه.(5)
به راستـى که خدا جز بدآنچه خودش را وصف کرده وصف نشود. کجا وصف شود آن که حواس از درکـش عاجز است, و تصورات به کنه او پى نبرند, و در دیده ها نگنجد؟ او با همه نزدیکـى اش دور است و با همه دورىاش نزدیک. کیفیت و چگـونگـى را پـدیـد کرده بدون این که خـود کیفیت و چگونگى داشته باشد , مکان را آفریده بدون ایـن که خـود مکانى داشته باشد. او از چگـونگـى و مکان بر کنار است, یکتاى یکتاست, شکوهش بزرگ و نامهایش پاکیزه است.

6ـ اثر بخش خداست, نه روزگار
لاتعد و لا تجعل للایـام صنعا فـى حکـم الله.(6)
از حـد خـود تجـاوز نکـن و بـراى روزگـار هیچ اثـرى در حکم خدا قرار نـده. 

7ـ نتیجه بى اعتنایى به مکر خدا
من امن مکر الله و الیم اخذه, تکبر حتى یحل به قضاوه و نافذ امره , و مـن کان علـى بینه مـن ربه هانت علیه مصائب الدنیا و لو قرض و نشـر.(7)
هر که از مکر خدا و مواخذه دردناکش آسوده زید,تکبر پیشه کند تا قضاى خدا و امر نافذش او را فرا گیرد, و هر که بر طریق خدا پرستى , محکـم واستـوار باشد, مصـائب دنیـا بـروى سبک آیـد, اگـر چه مقـراض شـود و ریز ریز گــردد. 

8ـ تقیه
لـو قلت ان تـارک التقیه کتـارک الصلـوه لکنت صـادقـا.(8)
اگر بگـویـم کسى که تقیه را ترک کند مانند کسى است که نماز را ترک کرده هر آینه راست گفته ام . 

9ـ شکر و شاکر
الشاکـر اسعد بالشکـر منه بالنعمه التى اوجبت الشکر لان النعم متاع و الشکر نعم و عقبى.(9)
شخص شکر گزار به سبب شکر سعادتمندتر است تا به سبب نعمتى که باعث شکر شـده است. زیـرا نعمت, کـالاى دنیـاست و شکـرگزارى نعمت دنیا و آخرت است. 

10ـ دنیا جایگاه آزمایش
ان الله جعل الدنیا دار بلوى و الاخره دار عقب و جعل بلوى الدنیا لثواب الاخره سببـا و ثـواب الاخـره مـن بلـوى الـدنیـا عوضـا.(10)
همانا که خداوند دنیا را سراى امتحان و آزمایش ساخته و آخرت را سراى رسیدگى قرار داده است, و بلاى دنیا را وسیله ثواب آخرت, و ثـواب آخرت را عوض بلاى دنیا قرار داده است.

11ـ ستمکار بردبار
ان الظالم الحالم یکاد ان یعفى علیه بحلمه, و ان المحق السفیه یکاد ان نور یکاد ان یطفىء نور حقه بسفهه.(11)
به راستى ستمکار بردبار , بسا که به وسیله حلم و بردبارى خود از ستمش گذشت شـود و حقـدار نابخرد , بسا که به سفاهت خود, نـور حق خـویـش را خامـوش کنـد. 

12ـ آدم بى شخصیت
من هانت علیه نفسه فلا تامن شره.(12)
کسـى که خـود را پست شمـارد , از شـر او در امـان مبـاش. 

13ـ دنیا جایگاه سود و زیان

الـدنیـا سـوق ربح فیها قـوم و خسـر آخـرون.(13)
دنیـا بـازارى است که گـروهـى در آن سـود بـرنـد و دسته اى زیـان ببیننــد.

14ـ حسد وخودخواهى
الحسد ماحق الحسنات , الزهو جالب المقت و العجب صارف عن طلب العلم داع الى الغمط و الجهل , والبخل ادم الاخلاق و الطمع سجیه سیئه.(14)
حسد نیکوییها را نابود سازد, و دروغ , دشمنى آورد, وخـودپسندى مانع از طلب دانـش وخواهنده خوارى و جهل گردد, و بخل ناپسندیده تریـن خلق و خـوى است, وطمع خصلتى ناروا و ناشایسته است. 

15ـ پرهیز از تملق
قال ابوالحسن الثالث(ع) لرجل و قد اکثر من افراط الثناء علیه: اقبل على شانک, فان کثره الملق یهجـم علـى الظنه واذا حللت مـن اخیک فـى محل الثقه, فاعدل عن الملق الى حسن النیه.(15)
امام هادى (ع) به کسـى که در ستـایـش از ایشان افـراط کـرده بـود فرمودند: از این کار خـوددارى کـن که تملق بسیار, بدگمانى به بار مـىآورد و اگر اعتماد بـرادر مـومنت از تـو سلب شـد از تملق او دست بـردار و حسـن نیت نشـان ده.

16ـ جایگاه حسن ظن و سوء ظن
اذا کان زمان العدل فیه اغلب من الجور فحرام ان یظن باحد سوء حتى یعلم ذلک منه, واذا کان الجـور اغلب فیه مـن العدل فلیـس لاحد ان یظن باحـد خیرا ما لـم یعلم ذلک منه.(16)
هرگاه در زمانه اى عدل بیـش از ظلم رایج باشد, بدگمانـى به دیگرى حرام است, مگر آن که (آدمـى ) بـدى از کسـى ببینـد. و هرگاه در زمانه اى ظلـم بیـش ازعدل باشد, تا وقتـى که (آدمـى) خیرى ازکسـى نبینـد, نبایـد به او خـوشبیـن باشـد. 

17ـ بهتر از نیکى و زیباتر از زیبایى
خیر من الخیر فاعله, و اجمل من الجمیل قائله, وارجح من العلم حامله, و شـر مـن الشـر جـالبه , و اهـول مـن الهول راکبه.(17)
بهتر از نیکى , نیکوکار است و زیباتر از زیبایى گوینده آن است , و برتر از علـم, حـامل آن است , و بـدتـر از بـدى , عامل آن است و وحشنـاک تــر از وحشت آوردنده آن است. 

18ـ توقع بیجا
لاتطلب الصفا ممن کدرت علیه, و لا الوفاء لمن غدرت به, و لا النصح ممن صرفـت سوء ظنک الیه, فـانمـا قلب غیرک کقلبک له.(18)
از کسى که بر او خشم گرفته اى , صفا و صمیمیت مخواه و از کسى که به وى خیانت کرده اى وفا مطلب و از کسـى که به او بـدبیـن شده اى, انتظار خیرخـواهـى نداشته بـاش, که دل دیگـران بـراى تـو همچـون دل تـو بــراى آنهاست. 

19ـ برداشت نیکو از نعمتها
القوا النعم بحسـن مجاورتها والتمسوا الزیاده فیها بالشکر علیهـا, واعلموا ان النفـس اقبل شـىء لمـا اعطیت و امنع شـىء لما منعت.(19)
نعمتها را با برداشت خوب از آنهابه دیگران ارائه دهید و با شکرگزارى افزون کنید, و بدانید که نفـس آدمـى رو آورنده تریـن چیز است به آنچه به او بـدهـى و بـازدارنـده تـریـن چیز است از آنچه که از او بازدارى. 

20ـ خشم به زیردستان
الغضب على من تملک لوم.(20)
خشم بر زیردستان از پستى است.

ـــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــ
پى نوشت ها:
1- تحف العقول,ص 481.چاپ مدرسین قم.
2- همان,ص 482.
3- همان,ص 482.
4- تحف العقول, ص 483.
5- همان,ص 482.
6- تحف العقول , ص 483.
7- همان,ص 483.
8- همان,ص 483.
9- تحف العقول , ص 483.
10- همان, ص 483.
11- همان,ص 483.
12- تحف العقول , ص 483.
13- همان,ص 483.
14- مسند الامام الهادى,ص 302.
15- مسند الامام الهادى, ص 302.
16- همان, ص 304.
17- مسند الامام الهادى,ص 304.
18- همان,ص 305.
19- همان,ص 305.
20- مسند الامام الهادى ,ص 304.