یکی از زیباترین دغدغه‌های ارزشی و سازنده‌ای که بسیاری از افراد انتظار و آرزوی رسیدن به آن را دارند، سعادت و خوشبختی در دنیا و آخرت است. ولی آنچه نوعاً دیده می‌شود این است که همه افراد به این آرزوی زیبا و ارزشی دست پیدا نمی‌کنند؛ چرا که یا در انتخاب مسیر دچار اشتباه می‌شوند یا اینکه تعریف درست و حقیقی از سعادت و خوشبختی ندارند؛ از این رو بعضی از افراد برای رسیدن به سعادت معیاری‌های مادی و دنیوی را شاخص رسیدن به سعادت می‌دانند؛ به همین جهت داشتن ثروت و قدرت و جایگاه مادی در نگاه آنها مصداق خوشبختی است، این در حالی است که معیار واقعی خوشبختی دوام و پایداری آن می‌باشد، به همین جهت خوشی‌های زود گذر و ناپایدار را نمی‌توان مصادیق خوشبختی‌های واقعی قلمداد کرد.

برای روشن شدن مصداق خوشبختی و شناسائی رستگاران از رهنمودهای ارزشمند قرآن کریم استفاده می‌کنیم:

شاخص اول:‌ مؤمنان رستگاران عالم هستند

درفرهنگ قرآن مؤمنان واقعی که به خدای متعال  و شریعت پاکش اعتقاد راسخ دارند و به سرای جاوید آخرت باور قلبی دارند، صلاحیت رسیدن به سعادت و رستگاری واقعی را دارند. کسانی که خود را تابع شریعت الهی کرده و در برابر عظمت و بزرگی خدای متعال سر تعظیم وبندگی فرو آورده باشند. چنین کسانی  توفیق رسیدن به سعادت پایدار و حقیقی را دارند دراین خصوص خدای متعال می فرماید:«قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الَّذینَ هُمْ فی‏ صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ؛[مومنون/2-1] به راستى که مؤمنان رستگار شدند، همانان که در نمازشان فروتنند.»

شاخص دوم: توبه کنندگان در دنیا

از جمله راههایی که خدای متعال برای رسیدن به سعادت و خوشبختی پیش روی بندگان خود قرار می دهد توبه و بازگشت به درگاه الهی است. بسیاری از افراد خواسته یا ناخواسته به واسطه گناه و رذایل اخلاقی خود را از مسیر سعادت و خوشبختی دور ساخته‌اند، ولی آنچه مسلم است توبه و پشیمانی از کردارهای ناپسند قبلی می تواند افراد را در جاده هدایت و رستگاری قرار دهد از این رو خدای متعال در خصوص رستگاری توبه کنندگان می‌فرماید: «وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمیعاً أَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ؛[نور/31] اى مؤمنان، همگى [از مرد و زن‏] به درگاه خدا توبه کنید، امید که رستگار شوید.»

 شاخص سوم: تقوا پیشگان عالم رستگارند

در منطق قرآن بهره‌مندی از شاخص ارزشمند تقوای الهی از جمله مهمترین عنصر تأثیر گذار در رسیدن به  سعادت و رستگاری واقعی معرفی شده است: « فَاتَّقُوا اللَّهَ یا أُولِی الْأَلْبابِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ؛ [مائده/100] پس اى خردمندان، از خدا پروا کنید، باشد که رستگار شوید.»

در فرهنگ قرآن علاوه براین که تقوا از جمله مؤلفه‌های دستیابی به رستگاری معرفی شده است، همچنین موجبات رضایت الهی و محبت الهی را هم به دنبال دارد: « بَلَى مَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ وَاتَّقَى فَإِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْمُتَّقِینَ؛ [آل عمران/ 76] آری هر کس که به عهد خویش وفا کند و پرهیزگار باشد ، خدا پرهیزگاران را دوست می دارد.»

شاخص چهارم: ذکرخدا راهی به سوی رستگاری

در این خصوص خدای متعال می فرماید:« یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِذا لَقیتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُوا وَ اذْکُرُوا اللَّهَ کَثیراً لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ؛[انفال/45] اى کسانى که ایمان آورده‏اید، چون با گروهى برخورد مى‏کنید پایدارى ورزید و خدا را بسیار یاد کنید، باشد که رستگار شوید.»

البته در خصوص ذاکر بودن خدای متعال نباید این مطلب را فراموش کرد که ذکر خدا تنها ذکر زبانی و لفظی نیست؛ چرا که در مراحل عالی ذکر، قلب انسان نیز متذکر وجود خدای متعال می‌شود چه بسا این چنین ذکری  قلب را متوجه حضور خدای متعال می‌نماید و موجبات رستگاری و خوشبختی را فراهم می‌نماید.

شاخص پنجم: رستگاران عالم از بخل رویگردانند

در لسان قرآن از جمله ویژگی‌های اشخاص رستگار، بخشش و انفاق و پرهیز از بخل معرفی شده است. در این خصوص خدای متعال می فرماید: « وَ مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ؛ [حشر/9] و هر کس از خسّت نفس خود مصون ماند، ایشانند که رستگارانند.»

شاخص ششم: مجاهدان در راه خدا رستگارند

ایستادگی در میدان عمل و اجابت فرامین الهی و مجاهدت در راه آرمان های الهی از جمله مواردی است که افراد را به سوی قله های سعادت و خوشبختی سوق می‌دهد. « یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسیلَةَ وَ جاهِدُوا فی‏ سَبیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ؛ [مائده/35] اى کسانى که ایمان آورده‏اید، از خدا پروا کنید و به او [توسل و] تقرب جویید و در راهش جهاد کنید، باشد که رستگار شوید. »

شاخص هفتم: آنان که نفس خود را تزکیه می‌کنند رستگارند

ازآنجا که کشش‌های نفسانی و تمایلات شهوانی از جمله مهمترین عوامل در شقاوت و گمراهی افراد به حساب می‌آید، در فرهنگ قرآن این چنین بیان شده، کسانی که توانسته باشند نفس سرکش خود را رام نموده و تزکیه کرده باشند قطعاً در زمره‌ی افراد سعادتمند قرار می‌گیرند. در این خصوص خدای متعال می‌فرماید: «قَدْ أَفْلَحَ مَن زَکَّاهَا؛ [شمس/9] که هر کس نفس خود را پاک و تزکیه کرده، رستگار شده» «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّى؛ [الأعلی/14] به یقین کسى که پاکى جست (و خود را تزکیه کرد)، رستگار شد»

نکته ها و پیام ها

1-برای رسیدن به رستگاری و خوشبختی بهترین راه استعانت از آموزه‌های قرآنی و وحیانی است.
2- بدون تزکیه نفس قدم گذاشتن در جاده سعادت غیر ممکن و یا دور از واقعیت است.
3-عنصر تقوا و ترس الهی ازجمله مهمترین شاخص‌های دستیابی به سعادت به حساب می‌آید.